Decentraal waterstof produceren

Om dit probleem op te lossen, moet slimmer worden omgegaan met energievraag en -aanbod. In het HAN H2 Lab zijn ze druk bezig met dit vraagstuk. Hier werkt het bedrijf HyMatters aan waterstofopslag, binnen het project Cyrus Smith. Het bedrijf ontwikkelt een trailer die aan het elektriciteitsnet gekoppeld kan worden en stroom omzet in waterstof. De waterstof kan vervolgens gebruikt worden voor allerlei toepassingen, zoals het tanken van voertuigen.

Kortom: Cyrus Smith zorgt dat energie lokaal wordt bewaard en toegepast. “Je wil een oplossing om vraag en aanbod te matchen. Als je dat op lokaal niveau doet, dan hoef je de energie niet te transporteren. Dus je lost het probleem van netcongestie op”, zegt HyMatters-CTO Edwin Tazelaar. Hiermee kan de betrouwbaarheid én de betaalbaarheid van de energievoorziening worden verbeterd. “Verzwaring van het net kun je uitstellen of zelfs afstellen, omdat je het probleem bij de bron aanpakt.”

Geslaagde praktijklessen

De waterstoftrailer van HyMatters werkt niet alleen op papier. “We hebben met Enexis op vier locaties in Drenthe veldproeven uitgevoerd. Dan kom je op locatie en zie je de netspanning alle kanten op gaan. Daar hebben we deze installatie in het stopcontact gedaan en het probleem was opgelost. Enexis heeft meetapparatuur meegenomen en wij ook; de conclusies kwamen overeen, dus dat is mooi”, zegt Tazelaar.

HyMatters begon drie jaar geleden met de ontwikkeling van de waterstoftrailer. Een flinke klus. Hoe ga je bijvoorbeeld om met energie uit zonnepanelen? “Energie uit zonnepanelen fluctueert en je wil met die fluctuaties meegaan. Dat is anders dan wanneer je zegt: ik koop een elektrolyser en ik wil er zoveel mogelijk winst uit halen. Want dan zet je hem continu op vol vermogen”, aldus Tazelaar.

Een deel van de keten

Daar komt bij dat HyMatters niet alleen elektriciteit omzet naar waterstof maar een deel van de keten bouwt. Er moest een netaansluiting gerealiseerd worden, er moet water gezuiverd worden, er moet een regelsysteem ontwikkeld worden, waterstof moet gecomprimeerd en opgeslagen worden, et cetera. En de mannen van HyMatters hebben het zichzelf ook niet gemakkelijk gemaakt door een systeem op wielen te bouwen, zeggen ze met een glimlach. Hierdoor kregen ze te maken met aanvullende veiligheidseisen en regelgeving.

In het proces kreeg HyMatters hulp van studenten en onderzoekers van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN). “In de beginfase hebben we het elektrische deel van Cyrus Smith, dus de netaansluiting, mede uitgedacht en ontwikkeld”, zegt Jan Geurts van Kessel, onderzoeker bij het Lectoraat Meet- en Regeltechniek op de HAN. “En we hebben daar samen met het bedrijf een demonstratiemodel voor gebouwd. In een latere fase zijn we betrokken geweest bij de software-engineering.”

Netwerk beschikbaar stellen

“En waar we als de HAN en SEECE ook een rol in hebben, is het beschikbaar stellen van ons netwerk. Neem het grafisch ontwerp van de gebruikersinterface. We hebben gezocht naar iemand die daar een bijdrage aan kan leveren. Want een gebruikersinterface maken voor een specifieke doelgroep is echt een vak”, aldus Geurts van Kessel. En in dat netwerk zitten natuurlijk ook veel studenten die een bijdrage kunnen leveren aan de ontwikkeling van energietechnologie.

Er zijn studenten van de masteropleiding Engineering Systems actief geweest bij HyMatters. En een groep Werktuigbouwkundestudenten van de HAN deed onderzoek naar de trailer. Die stortten zich op de bevestiging van de waterstoftanks. Ze deden onder andere onderzoek naar trillingen in de trailer waar het waterstofsysteem inmiddels op gebouwd is. Dit soort onderzoeken geeft studenten een waardevolle inkijk in de waterstofbussiness.

Een kijkje in de keuken

“Het is best een eer dat wij als HAN in de keuken mogen kijken van een bedrijf dat een product ontwikkelt voor decentrale waterstoftoepassingen”, zegt Geurts van Kessel. “Wij maken van dichtbij kennis met zo’n waterstoftoepassing en leren wat daarbij komt kijken. We kunnen deze casus ook naast de andere activiteiten leggen die we in het waterstoflab doen. Dan zien we de verschillen tussen waterstofoplossingen. Dat geeft gewoon inzicht.” De HAN werkt in toenemende mate aan decentrale waterstoftoepassingen, onder andere in het kader van de Decentrale Waterstof SPRONG.

Jonge bedrijven, zoals HyMatters, kunnen gebruik maken van verschillende waterstoffaciliteiten, die door de HAN en SEECE zijn gerealiseerd. “We zitten hier in het HAN H2 Lab, met allerlei gedeelde faciliteiten. Neem bijvoorbeeld de ventilatie en de afblazer voor waterstof. Dat is voor ons als startend bedrijf geweldig. Dat heeft ons geholpen om een stap voorwaarts te zetten. En nog een voordeel: je leert van elkaar in zo’n omgeving”, zegt Tazelaar. Het lab is tevens de plek waar de waterstoftrailer wordt ontwikkeld.